การแยกประเภทของสารเคมี

• Facebook
• Twitter
• Line

สารเคมี สามารถแบ่งได้เป็นหลายประเภท แต่ทั้งนี้เมื่อพิจารณาถึงอันตรายต่อสุขภาพแล้ว สามารถแบ่งประเภทของสารเคมีได้เป็น

1.สารเคมีที่ไวไฟ Flammable and Combustible

วัตถุไวไฟ หมายถึง  วัตถุที่ง่ายต่อการติดไฟ และ เผาไหม้ ในที่ที่มีอากาศ ของเหลวไวไฟ หมายถึง ของเหลวที่มีจุดวาบไฟ ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 37.8 องศาเซลเซียส  ส่วนของเหลวติดไฟได้ หมายถึง ของเหลวที่มีจุดวาบไฟสูงกว่า หรือ เท่ากับ 37.8 องศาเซลเซียส  บางกรณีมีการแยกประเภทสารไวไฟ ออกเป็นของแข็งและแก๊ส ตัวอย่างของแก๊สไวไฟ เช่น acetylene, ethylene oxide และ hydrogen  ในกลุ่มของสารเคมีที่ไวไฟ สามารถแบ่งเป็นกลุ่มย่อยดังนี้

1.1สารเคมีที่ระเบิดได้  สารเคมีที่ก่อให้เกิดการระเบิด เมื่อได้รับความร้อน แสง ตัวเร่งได้ ที่พบในห้องปฏิบัติการ ได้แก่ สารประกอบในกลุ่ม nitrate chlorate perchlorates  นอกจากนั้น สารประกอบของโลหะ เช่น ผงแมกนีเซียม ผงสังกะสี เมื่อผสมกับอากาศจะสามารถระเบิดได้

1.2 สารเคมีที่ติดไฟเองได้ สารเคมีกลุ่ม pyrophorics ตามมาตรฐาน US-OSHA  ได้แก่สารเคมีที่สามารถติดไฟได้เองที่อุณหภูมิเท่ากับหรือต่ำกว่า 54.4 องศาเซลเซียส สารกลุ่มนี้จะทำปฏิกิริยารุนแรงกับน้ำ และติดไฟเมื่อสัมผัสกับน้ำ หรือ อากาศชื้น ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น จะเร็วหรือช้าขึ้นกับชนิดของสารเคมี  บางตัว สามารถติดไฟขึ้นเองได้ เมื่ออุณหภูมิภายนอกถึงจุดสันดาปของสารเคมี โดยไม่ต้องอาศัยอุปกรณ์อื่นช่วย

1.3 สารที่ไวต่อการทำปฏิกิริยากับน้ำ  สารเคมีที่ไวต่อปฏิกิริยากับน้ำเกิดปฏิกิริยารุนแรง โดยเฉพาะเมื่อมีน้ำอยู่จำกัด สารในกลุ่มนี้ เช่น สาร alkali  สาร alkali earth  เช่น potassium calcium สารในกลุ่ม anhydrous metal halides.

1.4 สารเคมีที่เกิดเปอร์ออกไซด์  สารเคมีในกลุ่มนี้ ทำปฏิกิริยาอย่างช้า ๆ กับออกซิเจนในอากาศ โดยมีแสง และความร้อนเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา เกิดเป็นสารเปอร์ออกไซด์ สามารถก่อให้เกิดการระเบิดรุนแรงได้  ในการนำสารเคมีในกลุ่มนี้มาใช้ต้องแน่ใจว่าปราศจากสารเปอร์ออกไซด์  บางห้องปฏิบัติการกำหนดระยะเวลาจัดเก็บสารในกลุ่มนี้เป็นรายสารเคมี รายละเอียดสารในกลุ่มที่เกิดเปอร์ออกไซด์ และระยะเวลาจัดเก็บในห้องปฏิบัติการ

2.สารเคมีที่มีฤทธิ์กัดกร่อน Corrosives

สารเคมีในกลุ่มนี้ ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ ทำลายเยื่อบุผิวหนัง และเยื่อบุตา สารในกลุ่มที่สำคัญ ได้แก่ กรดแก่ ด่างแก่ สารที่ดูดน้ำ และ สารออกซิไดซ์

2.1 กรดแก่ หรือ กรดเข้มข้นทุกชนิด สามารถก่อให้เกิด การระคายเคืองต่อผิวหนังและเยื่อบุตา เฉพาะอย่างยิ่ง กรดไนตริก กรดโครมิก และ กรดไฮโดรฟลูออริก  การเคลื่อนย้ายกรดเหล่านี้ควรใส่ถุงมือยาง ผ้ายางกันเปื้อน

2.2 ด่างแก่ เช่น สารเหล่านี้ มีฤทธิ์ระคายเคืองตาสูง ดังนั้น การเคลื่อนย้ายสารเคมีในกลุ่มนี้ต้องใส่อุปกรณ์ป้องกันเช่นเดียวกับการเคลื่อนย้ายกรดแก่

2.3 สารที่ดูดน้ำ สารเคมีในกลุ่มนี้ที่สำคัญ ได้แก่ กรดซัลฟูริก Sulfuric acid. Sodium hydroxide, phosphorus pentoxide. Calcium oxide. สารเหล่านี้หากสัมผัสผิวหนังก่อให้เกิดอาการไหม้ของผิวหนังได้

2.4 สารออกซิไดซ์  ได้แก่ สารที่เป็นตัวรับอิเล็กตรอน ในปฏิกิริยาหรือเป็นตัวให้ออกซิเจน สารในกลุ่มนี้ เช่น สารประกอบ Hypochlorite permanganate และเปอร์ออกไซด์  เนื่องจากสารในกลุ่มนี้เป็นตัวให้ออกซิเจน  จึงสามารถเป็นตัวเร่งให้เกิดการสันดาปหรือเผาไหม้ได้