อันตรายจากการทำงานในพื้นที่อับอากาศ หรือ Confined Space คืออะไร
ก่อนอื่นคงต้องทำความเข้าใจก่อนว่าพื้นที่อับอากาศคือพื้นที่ที่มีลักษณะจำกัดทางเข้าออก มีจำนวนน้อยหรือมีขนาดคับแคบ และมีการระบายอากาศได้ไม่เพียงพอ ส่งผลให้อากาศภายในพื้นที่ลักษณะนี้มีสภาพที่ไม่ถูกสุขลักษณะ และไม่ปลอดภัย มักไม่สามารถทำงานในพื้นที่อับอากาศได้อย่างต่อเนื่อง ลักษณะของพื้นที่นี้ได้แก่ อุโมงค์ ถ้ำ บ่อ หลุม ห้องใต้ดิน ห้องนิรภัย ถังบรรจุน้ำมัน ถังในกระบวนการผลิตขนาดใหญ่ ถังไซโล ท่อ เตา และภาชนะที่ผู้ปฏิบัติงานสามารถเข้าไปได้ หรือลักษณะอื่น ๆ ที่คล้ายคลึงกัน โดยอันตรายที่เกิดในระหว่างการปฏิบัติงานในพื้นที่อับอากาศนั้นก็เกิดเนื่องมาจากปริมาณออกซิเจนที่ต่ำกว่าปกติ การปนเปื้อนของก๊าซ ไอ ละอองที่สามารถติดไฟหรือระเบิดได้ มีฝุ่นที่ติดไฟหรือระเบิดได้ในปริมาณที่สูงจนเกิดอันตรายได้ ค่าความเข้มข้นของสารเคมีบางชนิดที่เป็นอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงาน ซึ่งเหตุผลที่ทำให้เกิดอันตรายในพื้นที่ Confined Space คืออะไร
1. ระดับออกซิเจนที่ต่ำเกินไป
โดยทั่วไปในชั้นบรรยากาศของโลกจะมีระดับออกซิเจนอยู่ที่ 20.9% แต่ในบริเวณพื้นที่อับอากาศนั้นระดับของออกซิเจนจะอยู่ที่ต่ำกว่า 19.5% หรือมากกว่า 23.5% ซึ่งในกรณีที่ระดับออกซิเจนต่ำเกินไปนั้นจะส่งผลให้ร่างกายมีปริมาณออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายลดลง จนทำให้อวัยวะหลายส่วนได้รับอันตราย ปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในร่างกายจะถูกสะสมเพิ่มมากขึ้น ระดับพลังงานในร่างกายจึงลดลง และค่า pH (ความเป็นกรด ด่างในร่างกาย) ลดลงตามไปด้วย ร่างกายจึงเกิดปฏิกิริยาได้ทันทีที่ได้รับออกซิเจนในปริมาณที่ต่ำเกินไป แต่ระดับความรุนแรงก็อาจขึ้นกับสุขภาพร่างกาย และระยะเวลาที่ได้รับออกซิเจนน้อยเกินไป โดยอาการเบื้องต้นของผู้ที่ได้รับออกซิเจนน้อยเกินไปคือรู้สึกสับสนมึนงง เหงื่อออกมากผิดปกติ การตัดสินใจเรื่องต่าง ๆ จะแย่ลง การเคลื่อนไหวร่างกายลำบาก ขาดสมาธิ อาจเกิดปัญหาความจำเสื่อมชั่วคราว ดังนั้นหากผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่อับอากาศเกิดอาการต่อไปนี้ ควรอพยพออกมาในพื้นที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายที่รุนแรงมากขึ้น
2. การสะสมของก๊าซ ไอ และละอองไวไฟ
อากาศคือสิ่งที่มนุษย์เราสามารถสัมผัสได้ แต่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ซึ่งในอากาศนั้นก็มีองค์ประกอบที่สามารถติดไฟได้ง่าย หรืออาจรุนแรงถึงการระเบิดได้ โดยลักษณะของก๊าซ ไอ หรือละอองที่ติดไฟได้ง่ายใน Confined Space คืออะไร ก๊าซ Hydrogen, Methane, iso-Butane(LPG), Propane, Benzene, Hydrogen sulfide หรือ Carbon monoxide ซึ่งเป็นก๊าซที่มีอยู่แล้วตามธรรมชาติ แต่ในพื้นที่อับอากาศที่อากาศไม่สามารถถ่ายเทได้สะดวก อาจส่งผลให้ก๊าซ ไอ หรือละอองเหล่านี้เกิดการสะสมในปริมาณที่สูงจนติดไฟได้ง่าย ยิ่งเป็นการทำงานที่มีลักษณะของการเกิดประกายไฟอย่างงานเชื่อม งานโลหะ ก็ยิ่งมีความจำเป็นที่จะต้องเพิ่มความระมัดระวังในการทำงานภายในพื้นที่อับอากาศให้มากขึ้น อาจต้องตรวจสอบสภาพอากาศภายในพื้นที่ปฏิบัติงานนั้น ๆ ก่อนเข้าปฏิบัติงานด้วย
3. การสะสมของฝุ่นที่ติดไฟ
อันตรายของฝุ่นละอองนอกจากอาการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจที่เกิดขึ้นภายใน Confined Space คืออะไร การระเบิดของฝุ่นละออง ซึ่งฝุ่นที่สามารถเกิดการระเบิดหรือติดไฟได้นั้นคือฝุ่นที่สามารถสันดาปได้ หรือเป็นฝุ่นที่มีอนุภาคขนาดเล็กกว่า 420 ไมโครเมตร และมีความเข้มข้นในอากาศที่เหมาะสม ซึ่งในพื้นที่อับอากาศที่มีการไหลเวียนของอากาศต่ำมีโอกาสที่จะมีปริมาณฝุ่นเหล่านี้มากจนถึงระดับที่เป็นอันตรายได้ โดยสามารถแบ่งประเภทของฝุ่นที่สามารถติดไฟได้ ดังนี้
ฝุ่นที่มีอินทรีย์สารเป็นส่วนประกอบ เช่น ฝุ่นแป้ง ฝุ่นไม้ ผงน้ำตาล เป็นต้น
ฝุ่นที่มีอินทรีย์สารสงเคราะห์เป็นส่วนประกอบ เช่น ฝุ่นพลาสติก ฝุ่นยา หรือสารเคมีฆ่าแมลง เป็นต้น
ฝุ่นถ่านและถ่านหิน ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงประเภทหนึ่ง
ฝุ่นที่มีโลหะเป็นส่วนประกอบ เช่น ผงอะลมิเนียม แมกนีเซียม สังกะสี
4. ค่าความเข้มข้นของสารเคมีที่เป็นอันตราย
สารเคมีคือธาตุหรือสารประกอบที่สามารถรวมตัวกันได้ด้วยพันธะทางเคมี ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้เองในธรรมชาติ หรือมนุษย์สังเคราะห์ขึ้นมาเพื่อการใช้งานบางประเภท ซึ่งอันตรายของสารเคมีในพื้นที่ Confined Space คืออะไร
เกิดอาการระคายเคืองตามผิวหนัง รู้สึกคัน แสบ ร้อน และพุพอง มักเกิดจากกรดชนิดต่าง ๆ ก๊าซที่มีฤทธิ์กัดกร่อนอย่างคลอรีน แอมโมเนีย และซัลเฟอร์ไดออกไซด์
ทำให้หมดสติได้ เป็นอาการที่เกิดจากสูดสารเคมีเข้าไปในปริมาณมากจนเกิดการแทนที่ออกซิเจนทำให้หมดสติ ตัวอย่างเช่นคาร์บอนไดออกไซด์ ไนโตรเจน และไซยาไนด์
เกิดอันตรายต่อระบบประสาท เช่นสารที่ระเหยได้ง่าย อย่างแอลกอฮอล์ เบนซินอะซิโตน อีเทอร์ หรือคลอโรฟอร์ม ซึ่งเมื่อสูดเข้าไปในปริมาณมาก ๆ ก็จะทำให้ปวดศีรษะ วิงเวียน และมึนงงได้
เกิดอันตรายต่อกระบวนการสร้างโลหิต เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อรับสารเคมีในปริมาณมาก ๆ หรือได้รับอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน เช่นสารตะกั่วที่จะทำให้ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดงที่ผิดปกติไปได้ เกิดปัญหาโลหิตจางขึ้น
อันตรายต่อกระดูก เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อรับสารเคมีในปริมาณมาก ๆ หรือได้รับอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานเช่นเดียวกับสารเคมีที่มีผลต่อเลือก เช่นฟอสฟอรัส หรือแคลเซียมที่ทำให้กระดูกผิดรูป หรือทำให้กระดูกเปราะแตกง่าย เป็นต้น
อันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ฝุ่นทราย ฝุ่นถ่านหิน ที่ทำให้ยากต่อการหายใจ เป็นต้น
เมื่อทราบรายละเอียดแล้วว่าอันตรายที่มีโอกาสเกิดขึ้นภายใน Confined Space คืออะไร ก็มีความจำเป็นที่จะต้องเพิ่มความระมัดระวังในการปฏิบัติงาน เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ปฏิบัติงานจะมีความปลอดภัยตลอดเวลาที่ปฏิบัติงานในพื้นที่อับอากาศ
บทสรุป
เหตุผลที่ทำให้เกิดอันตรายในพื้นที่ Confined Space คืออะไร
1. ระดับออกซิเจนที่ต่ำเกินไป
2. การสะสมของก๊าซ ไอ และละอองไวไฟ
3. การสะสมของฝุ่นที่ติดไฟ
4. ค่าความเข้มข้นของสารเคมีที่เป็นอันตราย
